Türkiye Ukrayna’nın en önemli ticari ortaklarından biridir. Türkiye-Ukrayna ticaret hacmi son yıllar boyunca artış göstermiştir.
Türkiye ile Ukrayna arasındaki ticaret hacminin seyri
Ukrayna Devlet İstatistik Kurumunun verilerine göre 2018 yılında Ukrayna ile Türkiye arasındaki ticaret hacmi bir önceki döneme göre % 7,5 artarak 4,066 milyar ABD dolarına ulaşmıştır. Ukrayna'dan Türkiye'ye mal ihracatı ise % 6,6 azalarak 2,352 milyar ABD doları oldu. Türkiye'den Ukrayna'ya yapılan mal ithalatı % 35,8 artarak 1,714 milyar ABD dolarına ulaşmıştır. Ukrayna için bu dönemdeki mal ticareti dengesi pozitif kaldı - 638 milyon ABD doları.
2019 yılında Ukrayna ile Türkiye arasındaki ticaret oranı bir önceki döneme göre % 22,3 artarak 4,973 milyar ABD dolarına ulaşmıştır. Ukrayna'dan Türkiye'ye mal ihracatı yüzde 11,3 artarak 2,619 milyar ABD doları oldu. Türkiye'den Ukrayna'ya yapılan mal ithalatı % 37,4 artarak 2,354 milyar ABD dolarına ulaşmıştır. Ukrayna için bu dönemdeki mal ticareti dengesi pozitif kaldı - 265 milyon ABD doları.
Ukrayna ve Türkiye arasındaki mal ticaretinin seyri (milyar ABD Doları)
|
|
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
|
Ticaret oranı |
3,624 |
3,149 |
3,780 |
4,066 |
4,973 |
|
İhracat |
2,772 |
2,049 |
2,518 |
2,352 |
2,619 |
|
İthalat |
0,852 |
1,100 |
1,262 |
1,714 |
2,354 |
|
Mal ticareti dengesi |
+1,920 |
+0,949 |
+1,256 |
+0,638 |
+0,265 |
Ukrayna Devlet İstatistik Komitesi’nin verilerine göre
Bu dönemde Türkiye'ye yapılan başlıca ihracat kalemleri şunlardı:
Metaller – 29,2% (-30,8%);
Buğdaygiller – 27,4% (+289,7%);
gıda endüstrisinin kalıntı ve atıkları – 8,8% (+75,9%);
yağlı bitkilerin tohumları ve meyveleri – 17,8% (+44,6%).
Aynı dönemde Ukrayna'ya yapılan ithalatın ana kalemleri şunlardı:
- plastik, polimerik malzemeler – 4,5% (+13,8%);
- giyim ve giyim aksesuarları – 5% (+74,5%);
- kazanlar, makineler – 8% (+15,7%);
- demiryolu dışındaki kara taşımacılığı araçları – 7,2% (+12,8%);
- Metaller – 6,4% (+64,2%);
- Metal ürünleri – 6,8% (+177%).
Hizmet ticareti
2018 yılında Ukrayna ile Türkiye arasındaki hizmet ticareti 2017 yılının aynı dönemine göre % 10,6 artarak 577,6 milyon ABD dolarına ulaşmıştır. Ukrayna hizmetlerinin Türkiye'ye ihracatı % 1,7 artarak 176,1 milyon ABD doları olmuştur. Türkiye'den Ukrayna'ya hizmet ithalatı % 12,5 artarak 401,5 milyon ABD doları oldu. Hizmet ticareti dengesi Ukrayna için negatif kaldı - 225,4 milyon ABD doları.
2019 yılında hizmet ticareti hacmi, 2018 yılının aynı dönemine göre % 29,2 artarak 746,4 milyon ABD dolarına ulaşmıştır. Ukrayna hizmetlerinin Türkiye'ye ihracatı % 8,7 artarak 193,6 milyon ABD doları oldu. Türkiye'den Ukrayna'ya hizmet ithalatı %35 artarak 552,8 milyon ABD doları oldu. Hizmet ticareti dengesi Ukrayna için 359.1 milyon ABD doları olarak negatif kaldı.
Hizmetlerde ikili ticaretin seyri
(milyon ABD Doları)
|
|
2016 |
% |
2017 |
% |
2018 |
% |
2019 |
% |
|
Oran |
434,7 |
17,5 |
521,8 |
20,1 |
577,6 |
10,6 |
746,4 |
|
|
İhracat |
172,3 |
5,5 |
164,3 |
-7,3 |
176,1 |
1,7 |
193,6 |
8,7 |
|
İthalat |
262,4 |
34,4 |
357,5 |
23,9 |
401,5 |
12,5 |
552,8 |
35 |
|
Hizmet ticareti dengesi |
-90,1 |
|
-193,4 |
|
-225,4 |
|
-359,1 |
|
Ukrayna Devlet İstatistik Komitesi’nin verilerine göre)
Yatırım işbirliği
1 Ocak 2020 itibariyle Türkiye, Ukrayna ekonomisine 324,2 milyon ABD doları tutarında yatırım yaptı. (% 0.9 pay).
Türk yatırımları şu alanlara yöneliktir:
gayrimenkul işlemleri (% 33);
endüstri (% 18);
toptan ve perakende ticaret (% 16);
idari ve destek hizmetleri alanındaki faaliyetler (% 14).
Türkiye'den Ukrayna ekonomisine doğrudan yatırım
(milyon ABD Doları)
|
|
2014 |
2015 |
2016 |
2017 р. |
2018 |
2019 |
|
Oran |
198,7 |
200,3 |
303,5 |
318,9 |
337,9 |
324,2 |
|
artış |
-13,4 |
1,6 |
103,2 |
15,4 |
19 |
-13,7 |
Ukrayna Devlet İstatistik Komitesi’nin verilerine göre
Aynı zamanda uzmanların tahminlerine göre, Ukrayna'daki Türk yatırımlarının toplamı, üçüncü ülkelerde bulunan bankacılık yapıları ve ortak girişimler aracılığıyla çekilen finansal kaynaklar dikkate alındığında yaklaşık 3 milyar ABD doları oranındadır.
Ticaret ve ekonomik işbirliğinin geliştirilmesi için Ukrayna-Türkiye Hükümetlerarası Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Komisyonu gibi kurumsal bir mekanizma önemlidir. Bu komisyon toplantılarında etkileşim geliştirme analizi yapılır, sorunlu konular tartışılır, işbirliğinin perspektif yönleri belirlenir ve gerçekleştirilmesi muhtemel projeler sunulur.
Ukrayna Birinci Başbakan Yardımcısı - Ukrayna Ekonomik Kalkınma ve Ticaret Bakanı S.Kubiv ve Türkiye Milli Savunma Bakanı N. Janikli başkanlığındaki Komisyon'un 11. toplantısı 11-12 Nisan 2018 tarihlerinde Ankara'da gerçekleştirildi.
25-26 Eylül 2018 tarihlerinde Ukrayna'nın Birinci Başbakan Yardımcısı - Ukrayna Ekonomik Kalkınma ve Ticaret Bakanı S.Kubiv'in başkanlığında İstanbul'a gerçekleştirilen Ticaret Misyonu çok yararlı bir etkinlikti. Misyon sırasında Türkiye resmi yetkilileriyle ikili görüşmeler, Ukrayna-Türkiye iş forumu, iki ülkenin girişimcilerin B2B formatında görüşmeleri ve Türkiye'de iş yapmanın özellikleri hakkında bir eğitim düzenlendi.
8 Ağustos 2019'da Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodymyr Zelenskyy'nin Türkiye Cumhuriyeti ziyareti kapsamında İstanbul'da düzenlenen iş forumu sırasında Ukrayna'nın altyapı geliştirme alanındaki yatırım projelerinin tanıtımı gerçekleştirilmiştir. Bu etkinlik, yerli şirketlere Türk ortaklarla doğrudan temas kurma ve ikili ticaret, ekonomi ve yatırım işbirliğini yoğunlaştırmak için ek koşullar yaratma fırsatı sağladı.
Büyükelçilik, ekonomi alanında devlet düzeyinde işbirliğinin geliştirilmesini desteklemenin yanı sıra, Ukrayna’nın Türkiye pazarına girmek için çalışıyor. Ukrayna ve Türkiye'deki sergilere, fuarlara ve sunumlara ve daha fazlasına Ukrayna ve Türk iş dünyasının katılımını genişletiyor.
Bölgelere gerçekleştirdiği çalışma ziyaretleri kapsamında Büyükelçi yerel iş çevrelerinin temsilcilerini Ukrayna şirketlerinin mevcut işbirliği önerileri hakkında bilgilendirir ve Ukrayna'da iş yapmanın koşulları ve faydaları hakkında bilgilendirir.
Ukrayna'daki Türk iş şirketlerinin genel koordinasyonu, Türkiye Dış Ekonomik İlişkiler Konseyi (DEİK) ile Ukrayna Ticaret ve Sanayi Odası arasında Nisan 1991'de kurulan Ukrayna-Türk İş Konseyi (UTDR) tarafından yürütülmektedir. UTDR, her iki ülkenin durumu ve ekonomik kalkınmasının beklentileri, dış ticareti düzenleyen mevzuat, işbirliği için işletmelerin önerileri hakkında bilgi yayar, iş çevreleri toplantıları, konferanslar ve seminerler düzenler, işbirliği için ortaklar arar.
2012 yılında Ukrayna ve Türkiye Girişimciler ve Sanayiciler Derneği (TUSİB) Kyiv'de kurulmuştur. Dernek, daha önce Ukrayna'da kurulmuş olan Türk İşadamları Sendikası (UTİAD) ve Ukrayna ve Türkiye İşadamları Birliği'nin (OTİAD) faaliyetlerini koordine etmektedir.
2019 yılında Türkiye, Ukrayna ve Romanya Kırım Sanayicileri ve Girişimcileri Derneği (TÜRKSİD) kalkınma planlarını açıkladı. Derneğin temel amacı ticareti, yatırımı ve teşhir ve fuar faaliyetlerini teşvik etmektir.
Bölgelerarası işbirliği, ticaret ve ekonomik alanda işbirliğinin yoğunlaştırılmasının ayrı bir boyutudur. Bugüne kadar Ukrayna ve Türkiye'nin 26 idari-bölgesel birimi arasında ortaklıklar kurulmuştur.